30. september 2024
UKA 2024/18
Pele Broberg, Naleraq
Uunga siunnersuut: Kalaallit Nunaanni aningaasanik nuussinermi paasissutissat
ilanngullugit nassiunneqartarnissaannik inatsisip allanngortinneqarnissaa pillugu
inatsisissatut siunnersuut.
(Aningaasaqarnermut Akileraartarnermullu Naalakkersuisoq)
Siullermeerneqarnera
Oqaluttuarisaaneq kingumut qivialaaraanni, Kalaallit Nunaat nunasiaataajunnaartutut
taallugu, qanoq Danmarkimit tiguarneqarsimanera imaannaanngilaarpoq.
28. maj 1953 Danmarkimi qinersisinnaasut 45,8% taasiartorput tunngaviusumik inatsisertik
allanngorniarlugu. Savalimmiut sioqqullugu ilanngukkusunnertik taasissutigereersimaavaat.
Inuit Kalaallit taasitinneqaratik danskisut innuttaassuseqalersinneqarput, nunarpullu Amt-
itut inissinneqarluni. Kinaassusiiarneqarpugut.
Danskinngortinneqareerlutik nunatsinni danskisut innuttaaassusillit taasitinneqarput, EF
ilaasortaaffigerusunneraat. Taasiartorsinnaasut 55,7% taasiartorput, tassanilu 71% EF-imut
Naameerlutik. Taamakkaluartoq Danskisut innuttaasusillit amerlanerussuteqartut EF-imut
angermata, aamma Kalaallit Inuit EF-imut pulatinneqarput.
Ukiut qulit qaangiusimalereersut Kalaallit Nunaani danskisut innuttaassusillit
taasitinneqaqqipput 23. ferbruar 1982, tassanilu amerlanerussuteqartut EF - Naagga
qinerpaat.
Qinersinerup kingunerisaanik taamani Naalakkersuisuusimasut ajoraluartumik Danskit
nunasiaataatut inissillutik OLT-mut ilaalerluni Kalaallit Nunaat inissinneqarpoq.
Taamaasiornermut peqqutit eqqoriarneqarsinnaapput. Uangalu siunnerluisoqarsimanera
eqqoriarpara, qulakkeerneqarusussimammat Danmarkimut ukiuni 100-ilikkaani
atuussimasoq innarlernaveersaarlugu, nunatsinni ineriartorneq kinguarsarneqarmat.
Piumasaqaatitullu inissinneqarsimavoq Kalaallit Nunaani imartatsinni pisassanik EF
tamatigut isumaqatigiissuteqassasoq.
Taamaasilluni Nunarput 1. februar 1985 EF-imiit anivoq, niuernermik
isumaqatigiissuteqarata nunasiaatitulli pisinnaatitaaffeqaannarluta.
1