§71, Alm.del - 2023-24 - Bilag 54: § 71-tilsynets endelige tilsynsrapport for anmeldt tilsynsbesøg den 7/9-2023 på alderdomshjemmet Utoqqaat Illuat i Nuuk, Grønland (tilsynsbesøg nr. 4)

Tilsynet i henhold til grundlovens § 71 2023-24
§71 Alm.del Bilag 54
Offentligt

Nuummi Utoqqaat illuannut nakkutilliilluni alakkaaneq

pillugu nalunaarusiaq (Nakkutilliilluni alakkaaneq 4)

1. Aallaqqaasiut

Sisamanngornermi 7. september 2023 § 71 naapertorlugu

nakkutilliiartortut siumut nalunaarutigeriikkaminnik Nuummi

Utoqqaat Illuannut nakkutilliiartorlutik alakkaapput.

§ 71 naapertorlugu nakkutilliiartoqataapput nakkutilliisunut

siulittaasup tullia Camilla Fabricius (S), Theresa Berg Andersen

(SF), Alexander Ryle (LA), Stinus Lindgren (RV) aamma Aaja

Chemnitz (IA).

Taakku saniatigut peqataapput ataatsimiititaliap pisortaa Lis

Grønnegaard Rasmussen, ataatsimiititaliap allattaa Charlotte

Avnsted-Vilman, ataatsimiititaliami assisstenti Gitte Ravn Jensen

aamma oqalutsi.

Aallaqqaasiutigalugu nakkutilliisut ataatsimeeqatigivaat utoqqaata

illuanni sulisut, taakku tamaani ulluinnarni ingerlaaseq oqaluttua-

rivaat utoqqaat illuannilu najugaqartut.

Utoqqaat illuannit Karen Lund Mølgaard ammaa Poul Heilmann

peqataavoq. Napparsimasoqarnera pissutigalugu aqutsisut

ilaanngillat.

Alakkaanerup nalaani utoqqaat illuanni 47-it najugaqaraput. Inis-

sat ataasiakkaat oqilisaassivittut atorneqarput. Najugaqartut ilaat

28-it puigortunngorsimapput. Taakkunannga arfineq pingasut sak-

kortuumik puigortunngorsimasut immikkoortortami immikkut na-

jugaqarput.

Najugaqartut tamarmik, ataaseq kisimi pinnani, utoqqaat illuanni

najugaqarnissaminnut akuersisimapput. Kalaallit Nunaanni inatsi-

sit naapertorlugit innuttaasoq akuersiseqqaarnagu nuutitsisoqar-

sinanavoq. Alakkaanissaq sioqqullugu utoqqaat illuannit ilisima-

titsissutigineqarpoq, akuersisimanani najugaqartinneqartoq oqili-

saanniarlugu nuutinneqarsimasoq, suliarlu utoqqaat pillugit nali-

lersuisaartuniittoq.

Ataatsimiinnermi aallaqqaataasumi sulisut paasisitsipput najuga-

qartut amerlanerit Nuumminngaaneersut. Kalaallit Nunaanni

anguniarneqartarpoq utoqqaat utoqqalinerminni sapinngisamik si-

visunerpaamik namminneq angerlarsimaffimminni najugaqartar-

nissaat. Taamaattumillu utoqqaat illuannut nuuttartut isumagine-

qarnissaminnik annertuumik pisariaqartitsisuusarput.

6. maj 2024

§ 71-tilsynet

Charlotte Avnsted-

Vilman

Udvalgssekretær

charlotte.avnsted-

[email protected]

Tlf. 33373648

Folketinget

Christiansborg

1240 København K

3337 5500

[email protected]

www.ft.dk

Side 1 | 7

§71, Alm.del - 2023-24 - Bilag 54: § 71-tilsynets endelige tilsynsrapport for anmeldt tilsynsbesøg den 7/9-2023 på alderdomshjemmet Utoqqaat Illuat i Nuuk, Grønland (tilsynsbesøg nr. 4)

Sulisut aamma oqaluttuarput utoqqaat illuanni inissaaleqissussi-

soqartartoq. Najugaqartut pisariaqartitsineri tunngavigalugit im-

mikkoortiterisinnaanngillat. Tamanna ajornartorsiutaavoq, pui-

gortunngortut ilaat sakkortuumik avammut qisuariarsinnaasar-

mata. Sulisut ilanngullugu oqaatigaat innuttaasoq utoqqalisoq

puigortunngorsimanersoq sivisuumik paasiniarneqartartoq.

Naggasiullugu sulisut oqaluttuaraat, suliamut pikkorissunik su-

lisussaqarniarneq ajornartorsiutaasoq.

2. Nakkutilliiviup oqaaseqaataa

Nakkutilliisut aarlerinartippaat, illup iluani avatangiisit

killiliisuummata pisariaqartumik ikiuunnissamut

ikorfartuinissamullu, uani immikkut eqqarsaatigalugit ineqartut

puigortunngornikut. Atugarissaarnissamut

aalajangiisuulluinnarpoq qulakkiissallugit ineqartut

pisariaqartitaasa tunngaviusutut pingaarnerit piginissaat

ineqartunut toqqissisimatitsisuusussaammata.

Nakkutilliisuttaaq aarlerinartippaat najugaqartut

puigortunngortutut nappaataasa suussusersiniarnerat sivisusarmat.

Taakku saniatigut aamma pingaaruteqarpoq sulisut eqimattannut

paaqqutarinninnissaminnut atisalersorluarsimanissaat, uani

sammisassat assigiinngitsut aamma eqqarsaatigalugit.

Nakkutilliisuttaaq aamma pingaarutilittut isigaat, sulisut

najugaqartunut puigortunngortunut pissaanermik atuinissaminnut

ilinniartinneqarnissaat

Nakkutilliisut aarlerinartippaattaaq kinguaassiutit pillugit

politikkeqannginnera najugaqarfimmi, pingaartillugulu sulisut

ilitsersuutinik siunersuutinillu tuniorarneqarnissaat qanoq

iliornikkut utoqqaat pisariaqartitaannik kajumissusiinillu

oqaasinnguisinnaanermut atugassanik.

Nakkutilliisut ajunngilluinnartutut nalilerpaat sulisut

isumagilluartarmassuk utoqqaat illuanut najugaqalersunut

nutserneq ajornanngitsumik toqqissisimanartumillu

ingerlanneqarnissaa, aammalu sulisut

piffissaqarfigilluartarmassuk utoqqaap inuuneranut

oqaluttuassartaanullu pulalluarnissartik. Tamanna ikaarsaarnermut

ajornannginnerulersitsisarpoq.

Nakkutilliisuttaaq ajunngilluinnartumik nalilerpaat utoqqaat illuat

maanna kalerrisaarutinik sumiissusersiutinillu puigortunngortunut

matorsiortartunut atugassanik pissarsiniarmata, tamanna

Side 2 | 7

§71, Alm.del - 2023-24 - Bilag 54: § 71-tilsynets endelige tilsynsrapport for anmeldt tilsynsbesøg den 7/9-2023 på alderdomshjemmet Utoqqaat Illuat i Nuuk, Grønland (tilsynsbesøg nr. 4)

ataasiakkaanut toqqissisimanermik kiffaanngissusermillu

pilersitsissammat.

3. Nuummi Utoqqaat Illuat naatsumik

Utoqqaat Illuat Kommuneqarfik Sermersuumi isumaginniffiit

pisoqaanerit ilagaat, Nuup illoqarfiata qiterpasissuaniittoq. Utoq-

qaat Illuat pingasunik immikkoortortaqarpoq, 19-inut inissalinnik,

agguarsimasunut 5+5+3 najugaqartut, aamma 9+5 piffissami sivi-

kinnerusumi oqilisaanneqarlutik najugaqartut.

Najugaqarfimmi ulloq unnuarlu sulisoqarpoq, taamaattumilu

sulisut nikittaattut pingasuupput. Utoqqaat Illuanni sulisut makku-

nannga ilinniarsimasuupput: Peqqissaasut, peqqissaanermik ikior-

tit, niviarsiat, taavalu suliamut ilinniarsimanngitsut arlallit. Naju-

gaqarfimmi immikkoortortat pingasuusut saniatigut errorsisarfe-

qarpoq, igaffeqarpoq, pedel-eqarlunilu.

Utoqqaat Illuanni pisortaavoq Ejner Grønvold aamma fagchef

Karen Lund Mølgaard.

Sulisut tunngaviusumik suliassaraat napparsimasunik isumagin-

ninneq, isumassuineq timikkut, tarnikkut, inooqatigiinnermut

tarnikkullu tunngasutigut ikiuunneq puigortunngorsimasunut pui-

gortunngortunut ataqatigiissaarisut ikiortillu suleqatigalugit, kii-

salu Utoqqaat Illuanni sulisut allat suleqatigalugit.

Najugaqartut pisariaqartitaat kissaataallu aallaavigalugit sulineq

ingerlanneqartarpoq. Suliassaqarfiit akimorlugit najugaqartut sul-

linneqartarput, najugaqartut atugarissaarnissaat sammisassaqar-

nissaallu ukkatarineqarlutik.

4. Nakkutilliisut alakkarterinerat

Aallaqqaataasumik ataatsimeereernermi nakkutilliisut marlunnut

avinneqarput, najugaqarfimmilu alakkarterisinneqarlutik, najuga-

qartunik oqaloqateqarlutik illorsuarmilu atugassarititaasut qimer-

loorlugit. Utoqqaat Illuat angivoq pingasunillu immikkoortorta-

qarluni. Sumi tamani eqqiluippoq torerlunilu.

Immikkoortortani tamani init isersimaartarfiit alianaatsut piupput,

nerisarfeqarlutik igaffeqarlutillu, tamaaniippullu najugaqartut ar-

lallit. Nakkutilliisuni ilaasortat najugaqartunik arlalinnik oqaloqa-

teqarput. Silaannaq pitsaavoq, angerlarsimaffippalaarpoq nuan-

nerlunilu. Sulisut pimoorusserpalaarput.

Immikkoortortami IPPAT-mi najugaqartut 13-iupput. 13-iusunit

qulaaluat issiavimmi kaassuartakkamiipput.

Side 3 | 7

§71, Alm.del - 2023-24 - Bilag 54: § 71-tilsynets endelige tilsynsrapport for anmeldt tilsynsbesøg den 7/9-2023 på alderdomshjemmet Utoqqaat Illuat i Nuuk, Grønland (tilsynsbesøg nr. 4)

Immikkoortortami ineeqqat tamarmik immikkut perusuersartar-

feqarlutillu uffarfeqarput. Atisaasiveqarpoq. Init najugaqartut

aallaavigalugit pisatsersorsimapput, najugaqartullu namminneq

pigisatik nassarsinnaavat. Ineeqqani pujortartoqarsinnaallunilu

imigassamik atuisoqarsinnaavoq.

Nakkutilliisoqarfiup aamma alakkarpaa immikkoortortaq nutar-

teqqammersoq, tassaniipput ineeqqat pingasut tamarmik immik-

kut perusuersartarfeqarlutillu uffarfillit aammalu igaffeerallit.

Sumi tamani torerpoq qaamallunilu. Najugaqartunilli tassani na-

juuttoqanngilaq. Ataaseq toqukkut qimaguteqqammerpoq, taa-

maattumik ineeraq imaqanngilaq.

Nakkutilliisut najugaqartut arlallit oqaloqatigaat, taakkulu oqa-

luttuarput utoqqaat illuanni najugaqarluni ajunngitsoq. Sulisut

utoqqarnik oqaloqatiginnillaqqipput qanoq innerannillu aper-

sullaqqillutik. Oqaluttuartup ataatsip aamma eqqaavaa upperisaq

initusoq, najugaqartullu arlallit uppertorujussuusut.

Nakkutilliisut aamma alakkarpaat immikkoortortaq sakkortuumik

puigortunngorsimasut najugaqarfigisaat. Alakkarterinermi assut

malunnarpoq utoqqaat immikkoortortami tassaniittut peqqinngit-

sut, sulisullu oqaluttuarput taakku illup sinneranut igalassimaniar-

neqartartut. Sakkortuumik puigortunngorsimasut najugaqartunik

allanik nereqateqarneq ajorput, pissutiginerpaallugu igalassimane-

qarnissaat allanut, nipimut pisunullu assut misikkarinnerat pissuti-

galugu. Najugaqartulli utoqqaat illuanni piumagunik angalaarsin-

naapput. Isumannaallisaanerli eqqumaffigilluarneqarpoq, tumme-

raqarfinnilu tamani matusartoqarpoq

–

pissutiginerpaallugu naju-

gaqartut illersorneqarnissaat.

Nakorsaasersuineq aqulluarneqarpoq. Nakorsaatit paarnaarsima-

sumiitinneqarput immikkut ineeqqami, sulisunillu suliamut pigin-

naaneqarluartunik aqunneqartumik.

Immikkoortortami Dunidi-mi sumiiffinni pingasuni ataatsimoor-

fiusumik torsuusaqarpoq ataatsimut perusuersarfeqarluni ineeq-

qanullu marlunnut uffarfeqarluni.

Kiisalu nakkutilliisut alakkarpaat immikkoortortaq, tamaani naju-

gaqarput utoqqaat qulingiluat sakkukinnerusumik puigortunngor-

simasut, tassanilu nakkutilliisut ineeqqanut arlalinnut alakkaasin-

neqarput. Tamaani aamma utoqqaat illuanni avatangiisit sulisullu

iluarisimaarluarneqarput.

5. Tamalaat

Sulisut oqaluttuarput, utoqqaat illuanni najugaqartunut sammisas-

saqartitsiniarneq ukkatarineqarluartoq. Ineqarpoq sammisassaqar-

Side 4 | 7

§71, Alm.del - 2023-24 - Bilag 54: § 71-tilsynets endelige tilsynsrapport for anmeldt tilsynsbesøg den 7/9-2023 på alderdomshjemmet Utoqqaat Illuat i Nuuk, Grønland (tilsynsbesøg nr. 4)

titsiviusumik, tassani utoqqaat sammisassaqartitaalluarlutik. Uper-

naakkut, aasakkut ukiakkullu utoqqaat illuanni najugaqartunut

fistertitsisoqartarpoq.

Sulisut isumaqarput, illup iluani avatangiisit killiliisuusut pisaria-

qartumik ikiuunnissamut ikorfartuinissamullu. Assersuutigalugu

sakkortuumik puigortunngortunut ikorfarfuinissami inissaasuaso-

qarpoq pitsaanerusunillu atortoqarani. Tamatumunnga atatillugu

sulisut oqaatigaat puigortunngortunik sammisassaqartitsiniarneq

ajornakusoorsinnaasoq, amerlasuut ajoqimmata, aammalu sulia-

mut tunngatillugu ilismasat amingaataallutik, tamakkuninnga sul-

lissiniarneq eqqarsaatigalugu.

Innuttaasoq utoqqalilluni utoqqaat illuannut iserterpat, sulisut eq-

qumaffigisarpaat najugaqalersup oqilisaallugulu toqqissisimatin-

nissaa. Ilaatigut sulisut utoqqaq ilaqutaasullu peqatigalugit utoq-

qaap inuunera pillugu atuakkiorsinnaasarput. Taamaaliornikkut

sulisut utoqqaap inuunermini oqaluttuassartaa paasisaqarfigine-

rusarpaat ikiuunnissaminnullu oqilisaassutigisarlugu.

Alakkaanissaq sioqqulugu nakkutilliisut apeqqutigisimavaat,

utoqqarnut puigortunngortunut pissaanermik atuisarneq qanoq

annertutiginersoq, aamma najugaqartunut pissaanermik atuinerit

suut atorneqakulanerunersut. Utoqqaat illuanit akissutigineqarpoq,

najugaqartunut puigortunngortunut pissaanermik atuineq qaquti-

goortuusoq. Pissaanermik atuineq eqqartorneqartillugu ukuuneru-

sarput kigutigissarnissamut atatillugu aammalu najugaqartut uf-

farniartillugit

–

tamannali annikinnerpaaffianiitinneqartarpoq. Ta-

manna nakkutilliilluni alakkaanerup nalaani aamma oqaatigeqqin-

neqarpoq.

Utoqqaat illuat aamma aperineqarpoq, ukiumi kingullermi pissaa-

nermik atuinerit qassiusimanersut. Utoqqaat illuannit paasissutis-

siissutigineqarpoq pissaanermik atuinerit X-iusimasut ukiumi

qaangiuttumi.

Utoqqaat illuat aamma aperineqarpoq pissaanermik atuinerit

ukiuni kingullerni qassiusimanerannik Utoqqaat illuatalu

akissutigaa kingorna 2022-mi pissaanermik atuinerit 16-

iusimasut, 2023-milu nakkutilliisut pulaarnissaasa tungaanut 3-

ullutik.

Alakkaanissaq sioqqullugu utoqqaat illuannit nalunaarutigineqar-

poq pissaanermik atuineq pillugu malittarisassat sulisunit ilisi-

maarineqartut, sulisulli nikerarnerujussuat unammillernartuusoq,

pissaanermik atuineq pillugu inatsisip atuutsinniarneranut ilitser-

suutiginiarneranullu. Taamaattoq pissaanermik atuineq pillugu

inatsimmik ilitsersorneqarsimaneq tigusaqarsimanerlu pillugit at-

Side 5 | 7

§71, Alm.del - 2023-24 - Bilag 54: § 71-tilsynets endelige tilsynsrapport for anmeldt tilsynsbesøg den 7/9-2023 på alderdomshjemmet Utoqqaat Illuat i Nuuk, Grønland (tilsynsbesøg nr. 4)

siornerit pisarput, aammalu pikkorissarnissamut atortussat sulia-

rineqarsimapput. Pissaanermik atuineq pillugu naqitat nutarterne-

qarput.

Alakkaanissaq sioqqullugu nakkutilliisunit apeqqutigineqarpor-

taaq, pissaanermik atuisoqarsimatillugu qanoq malitseqartitsiso-

qartarnersoq. Utoqqaat illuannit akissutigineqarpoq, najugaqartu-

mut pissaanermik atuisoqarsimatillugu sulisut ataatsimiisinneqa-

pallattartut, taamatulli pisoqartarnera akuttoqisoq.

Sulisut oqaluttuarput, najugaqarfimmi atoqatigiinnermut atatillu-

gu politikkeqanngitsoq. Apersuutigivaat utoqqaat atoqatigiinnerup

tungaatigut pisariaqartitaannik kajumissusiinillu oqaasinnguisin-

naanermut ilitsersuutinik siunnersuutinillu pisariaqartitsillutik. Isi-

ginnaagassanik atoqatigiinnermut tunngasunik aamma atoqatigiin-

nermi pinngussanik najugaqarfimmi attartortoqarsinnaavoq.

Sulisut ilanngullugu oqaatigaat, kalerrisaarutinik sumiissusersiu-

tinillu pisiniartoqartoq, puigortunngortunut atugassanik, anisar-

tunut. Puigortunngortut anisartut eqqarsaatigalugit manna tikil-

lugu periaasiusimavoq qaatiguuinut allagartamik ikkussisarneq,

tassani utoqqaat illuata oqarasuaataata normua saaffigineqarsin-

naalluni, pineqartoq nammineq angerlarnissani sapilersimappagu.

Sulisut oqaluttuarput utoqqaat sunik mamarisaqarnersut apersuuti-

gisaritsik. Pingaartuuvoq utoqqaat pitsaasumik nerisaqarnissaat,

mamarisaminnik. Nerisarfimmi angisuumi inissat aalajangesima-

suupput. Ilaatigullu erinarsorneq nipilersornerlu nalaatassaasarput.

Utoqqat illuanni nerisassiortoqartarpoq, amerlasuutigut saarullit-

tortoqartarluni.

Utoqqaat illuanni ileqqoriissarnissamut malittarisassaqarpoq,

najugaqartunit suliarineqarsimasunik. Iserternermi najugaqartoq

ilaqutaasullu malittarisassat pillugit ilisimatinneqartarput. Naju-

gaqarfimmi aamma oqaatsit pillugit politikkeqarpoq. Kommunimi

tamarmi utoqqaat illuini Kommuneqarfik Sermersuup sulisunut

politikkia atuuppoq.

Alakkaanissaq sioqqullugu nakkutilliisut apeqqutigisimavaat,

ilaqutaasunik akuutitsineq qanoq qulakkeerneqartarnersoq. Sulisut

nassuiaapput utoqqaat illuanni attaveqaataasoq imaluunniit team-

koordinator ilaqutaasunut attaveqaataasartoq. Tamanna ulluinnar-

ni pisarpoq imaluunniit ilaqutaasunit sulisuniluunniit pisariaqar-

titsisoqartillugu. Qanigisaasut utoqqaat illuannut tikilluaqqusaa-

juaannarput, sulisullu naliliinerat malillugu, suleqatigiinneq ajor-

nartorsiutitaqanngitsumik ingerlasoq.

Side 6 | 7

§71, Alm.del - 2023-24 - Bilag 54: § 71-tilsynets endelige tilsynsrapport for anmeldt tilsynsbesøg den 7/9-2023 på alderdomshjemmet Utoqqaat Illuat i Nuuk, Grønland (tilsynsbesøg nr. 4)

Najugaqartut piginnaatitaaffitik pillugit ilisimatinneqartarput

najugaqarfimmut iserternerminni, taamatuttaarlu pitsaassutsit

pillugit najoqqutassanut tunngasunik. Tamanna ingerlalluarpoq.

[Dette er en oversættelse. I tvivlsspørgsmål henviser vi til den danske original].

Nutsigaavoq. Nalorniguit qallunaatuua takuuk.

Side 7 | 7