Retsudvalget 2018-19 (1. samling)
REU Alm.del Bilag 133
Offentligt
1999100_0001.png
Folketingimi Inatsisinut Ataatsimiititaliamut allakkiaq:
Meeqqat
15-it
18-illu
akornannik
ukiullit
paarsisussanngortinneqarsimasunit
kinguaassiuutitigut
atornerlunneqarnissamut
Namminersorlutik
Oqartussanit
illersorneqarsinnaanerannik
killiliinerit.
Pinerluuteqarsimasut
qitiusumik
nalunaarsorneqartarfianni inunnik paasissutissat suliarineqartarnerat pillugu nalunaarummi
meeqqanik pinerliisimannginnermut uppernarsaatit pillugit maleruagassat.
Meeqqanik
pinerliisimannginnermut
uppernarsaat
tassaavoq
pinerluuteqarsimasunik
nalunaarsuiffimmit takussutissiaq meeqqanut 15-it inorlugit ukiulinnut kinguaassiuutitigut
pinerliisimanerit erseqqinnerusut pillugit eqqartuussutinik aalajangiinernillu
1
allanik imaqartoq.
Pillaasarnermut
inatsimmi
peqqarniisaarluni
pinerluuteqartarnermut
aalajangersakkanik
unioqqutitsisimanerit erseqqinnerusumik nalunaarneqartut pillugit eqqartuussutit allatulluunniit
aalajangiinerit pillugit paasissutissanik meeqqanik pinerliisimannginnermut uppernarsaatit 1. februar
2017 aallarnerfigalugu aamma imaqartinneqalersimapput. Taakkuliuku eqqartuussutit il.il.
peqqarniisaarluni pinerluuteqartarnermut tunngasut meeqqanik pinerliisimannginnermut
uppernarsaatit pillugit aaqqissuussinermik siunertaaqqaarsimasup avataaniittut, malittuani
meeqqanik pinerliisimannginnermut uppernarsaatip atorneqartarfiata immikkoortua taanna
isiginiarneqanngilaq, tassami taanna ajornartorsiummut Inatsisinut Ataatsimiititaliap tungaanit
Retsudvalgimut (FT-mi inatsisinut ataatsimiititaliamut) maluginiaqqusamut malunnaatilimmik
attuumassuteqarsorinanngimmat.
Meeqqanik pinerliisimannginnermut uppernarsaatip (pillaasarnermut inatsimmi peqqarniisaarluni
pinerluuteqartarnermut tunngasunik unioqqutitsisarnermut tunngasortaata oqaatigineqartup
saniatigut) pinerluuteqarsimasunik nalunaarsuiffimmit takussutissianit allaanerussutigaa meeqqanik
15-it inorlugit ukiulinnik kinguaassiuutitigut pinerliinerit
2
aalajangersimasut kisimik tassani
pineqarmata.
Aalajangikkap peerneqannginnermini ukiuni qassini pinerluuteqarsimasunik nalunaarsuiffimmi
takuneqarsinnaanissaa pillugu maleruagassat immikkut ittut atuupput. Paasissutissat meeqqanik
pinerliisimannginnermut uppernarsaatitut atugassat pinerluuteqarsimasunik nalunaarsuiffinnit
takussutissiani allani paasissutissanut sanilliullutik ukiunik arlalippassuarnik kingulliullutik
nalinginnaasumik peerneqartarput. Piffissat atuuffii nikerarput, apeqqutaalluni kanngutsaatsuliorneq
kinguneqaatissiissullu qanoq ittoq pineqarnersoq.
1
Eqqartuussutit aammalu akiliisitsinerit eqqartuussivimmi aalajangigaanngitsut (tassa akiliisitsissutit suliaq
eqqartuussivimmut suliassanngortinngikkaluarlugu pineqartup akilissallugit aalajangigai) saniatigut taakku
assersuutigalugu tassaasinnaapput unnerluussutinik tunuartitsinerit.
2
Tassunga ilanngullugit ukiukitsunik qanigisarisanik atoqateqarnerit, ukiukitsunik atoqateqarnerit allatulluunniit
kinguaassiuutitigut atornerluinerit, kanngutsaatsuliornerit kiisalu meeqqanik pornolianik suliaqarneq, siammarterineq
pigisaqarnerlu.
 REU, Alm.del - 2018-19 (1. samling) - Bilag 133: Henvendelse om besøg af Lovudvalget fra Inatsisartut (Grønlands Landsting)
1999100_0002.png
Naalagaaffiup politiivi pinerluuteqarsimasunik nalunaarsuiffik pillugu nalunaarut
3
naapertorlugu
meeqqanik
pinerliisimannginnermut
uppernarsaatinik
tunniussisartuupput.
Sulisitsisup
4
qinnuteqarneratigut tunniussineq pisarpoq inuullu uppernarsaammi pineqartup akuersisimanissaa
piumasaqaataalluni.
Kalaallit Nunaanni pisortaqarfiit, suliffeqarfiit, atuarfiit peqatigiiffiillu atorfinni atuuffinnilu
erseqqinnerusumik
nalunaakkani
sulisussanik
atorfinitsitsinnginnerminni
suliaqartitsinnginnerminniluunniit pineqartut taakku suliamik ingerlatsinerminni meeqqanik 15-it
inorlugit ukiulinnik toqqaannartumik attaveqartassappata meeqqanik pinerliisimannginnermut
uppernarsaatinik piniartussaatitaanerannut maleruagassanik eqqussisoqarsimavoq.
Maleruagassat meeqqanik pinerliisimannginnermut uppernarsaammik piniartussaatitaaneq pillugu
Inatsisartut inatsisaanni atuuttumiipput (”meeqqanik pinerliisimannginnermut uppernarsaat pillugu
inatsit”).
Oqartussaasup peqatigiiffiulluunniit il.il. meeqqanik pinerliisimannginnermut uppernarsaammik
pissarsiniarnissamut qaqugukkut pisussaaffeqarnera Inatsisartut inatsisaanni taamaallaat
maleruagassiorneqarpoq. Akerlianik meeqqanik pinerliisimannginnermut uppernarsaat sunik
imaqassanersoq aammalu oqartussaasumut peqatigiiffimmulluunniit il.il. qaqugukkut taanna
tunniunneqarsinnaatitaanersoq Inatsisartut inatsisaanni maleruagassiorneqanngilaq
–
aammalu
maleruagassiorneqarsinnaanani.
Meeqqanik
pinerliisimannginnermut
uppernarsaatit
imarisaat
aammalu
meeqqanik
pinerliisimannginnermut uppernarsaatip tunniunneqarnissaanut suut piumasaqaataanersut pillugit
maleruagassat naalagaaffimmi oqartussaasunit aalajangersarneqarput. Maleruagassat taakku
malillugit meeqqanik pinerliisimannginnermut uppernarsaatit taamaallaat inunnik meeqqanik 15-it
inorlugit ukiulinnut toqqaannartumik attaveqartussanik imaluunniit meeqqat 15-it inorlugit ukiullit
aalajangersimasumik akornanniittartussanik atorfinitsitsinermi suliaqartitsinermiluunniit atugassatut
tunniunneqarsinnaallutik.
Taamaattumik oqartussaasoq peqatigiiffilluunniit il.il. inunnik
inuusuttuaqqat 15-it sinnerlugit
ukiullit
toqqaannartumik
akornanniittartussanik
imaluunniit
taakkununnga
attuumassuteqartartussanik
atorfinitsitsinissamut
suliaqartitsinissamulluunniit
atatillugu
paasissutissanik pissarsiniarnissamik kissaateqarunik tamanna pinerluuteqarsimannginnermik
uppernarsaatinut ”nalinginnaasunut” maleruagassat atuuttut malillugit pisariaqarpoq
5
.
3
Pinerluuteqarsimasut qitiusumik nalunaarsorneqartarfianni inunnik paasissutissat suliarineqartarnerat pillugu
nalunaarut nr. 881, 4. juli 2014-imeersoq (Pinerluuteqarsimasunik nalunaarsuiffik) kingusinnerusukkut
allannguuteqartoq
4
Imaluunniit atorfeqartitaanermi pissutsit pineqanngippata, pineqartumik suliaqartitsisoq.
5
Oqartussaasutut peqatigiiffittulluunniit inunnut 15-it inorlugit ukiulinnut kinguaassiuutitigut pinerliinerit pinnagit
pinerluuteqarsimanerilli allat pillugit paasissutissanik pissarsiniarnissamik kissaateqarneranni tamanna aamma
atuuppoq. Tassa inunnut 15-it sinnerlugit ukiulinnut kinguaassiuutitigut pinerliinerit pillugit paasissutissat aammalu
kinguaassiuutitigut pinerliinerit pinnagit pinerliinerilli allat (assersuutigalugu nakuusernerit) pillugit paasissutissat.
 REU, Alm.del - 2018-19 (1. samling) - Bilag 133: Henvendelse om besøg af Lovudvalget fra Inatsisartut (Grønlands Landsting)
Aalajangiiffigisassatut siunnersuummut (UKA 2010/66) Inatsisinut Ataatsimiititaliaasimasup
allannguutissatut siunnersuutitut saqqummiussaa Inatsisartunit 2010-mi akuerineqarpoq.
Aalajangiiffigisassatut siunnersuutip akuerineqarnermisut iluseqartup nassataraa meeqqanik
pinerliisimannginnermut
uppernarsaatit
pillugit
inatsisip
allanngortinneqarnissaanut
periarfissiinissaq siunertaralugu Naalakkersuisut naalagaaffimmi oqartussanut saaffiginneqqullugit
peqquneqarnerat, taamaaliornikkut meeqqanik pinerliisimannginnermut uppernarsaammik
pissarsiniarnissamut pisussaaffik inunnik inuusuttuaqqanik 15-18-it akornanni ukiulinnik
attaveqartartussanik atorfinitsitsinermi/suliaqartitsinermi aamma atuussinnaaqqullugu.
Meeqqat pinerlineqannginnissamut sapinngisamik illersorneqarnissaannut pisussaaffik meeqqanut
tamanut ukiup inersimasutut naatsorsuussaalerfiup tungaanut tunngaviusumik atuuttariaqartoq
ataatsimiititaliaq isumaqartoq taamani Inatsisinut Ataatsimiititaliap aalajangiiffigisassatut
siunnersuummut isumaliutissiissutaani allassimavoq, aamma tak. Meeqqat pillugit isumaqatigiissut.
Inatsisinilli atuutsitsinermut ministereqarfiup Naalakkersuisunut nalunaarutigaa naalagaaffimmi
oqartussaasut Kalaallit Nunaannut tunngatillugu taamatut annertusisitsilersaanngitsut. Inuit
inuusuttuaqqanik
15-18-it
akornanni
ukiulinnik
attaveqartussat
atorfinitsinneqarnerat/suliaqartinneqarnerat meeqqanik pinerliisimannginnermut uppernarsaatinik
aaqqissuussinermut ilanngunneqarnerat
inatsisinik atuutsitsinermut ministereqarfiup isumaa
malillugu maanna aaqqissuussinermik ilusiliinermi isiginiarneqartut atorunnaassapput. Taamaalilluni
meeqqanut kanngunartuliortartut (tassa inuit meeqqanik atoqateqarnissamut inuuttunik
kinguaassiuutitigut kajungerinnittartut) atorfinni suliaqarfinniluunniit meeqqanik kinguaassiuutitigut
pinerliinissamut atornerlunneqarsinnaasuni atorfinitsinneqarnissaasa pinaveersimatinneqarnissaa
aaqqissuussinerup siunertaraa.
Inatsisinik atuutsitsinermut ministereqarfiup isumaanik issuaaneq malillugu tassani
inerniliunneqarsimasorinarpoq inuusuttuaqqat 15-it 18-illu akornanni ukiullit meeqqanut
kanngunartuliortartut eqqarsaatigalugit illersorneqarnissamik pisariaqartitsinngitsut: Inuusuttuaqqat
15-it 18-illu akornanni ukiullit meeqqanut kanngunartuliortartunit kinguaassiuutitigut
pinerlineqarnissamut navianartorsiunngillat, tassa meeqqanut kanngunartuliortartut meeqqanik
ukiukinnerusunik kinguaassiuutitigut kajungerisaqartarmata.
Pinerluuteqarsimasunik nalunaarsuiffimmit takussutissiaq taanna immikkut ittoq ulluinnarni
meeqqanik pinerliisimannginnermut uppernarsaammik taaneqartaraluartoq taaguutip allap ilaannilu
atorneqartartup, tassalu ”pædofili-attest”-ip
(meeqqanut kanngunartuliorsimannginnermut
uppernarsaatip) atorneqarnissaa tulluarnerussaaq.
Tamanna Inatsisinut Ataatsimiititaliamit maluginiarneqarpoq.
Inatsisinulli Ataatsimiititaliaq isumaqarpoq meeqqat
–
tassa inuusuttuaqqat 15-18-illu akornanni
ukiullit
–
kikkulluunniit inunnit meeqqamik paarsitinneqartunit kinguaassiuutitigut
pinerlineqannginnissamut inuiaqatigiinnit sapinngisamik illersorneqartariaqartut.
Pingaartumik tassunga atatillugu inuk 15-18-inik ukiulimmik paarsitinneqartoq danskit
pillaasarnermut inatsisaanni § 223-mik / Kalaallit Nunaanni pinerluttulerinermi inatsimmi § 80-imik
(inummik 18-it inorlugit ukiulimmik qitornavissiarisamik, qitornassamik qitornarsiamilluunniit
imaluunniit
ilinniartitassanngortinneqarsimasumik
kinguaassiuutitigut
atoqatiginninneq)
 REU, Alm.del - 2018-19 (1. samling) - Bilag 133: Henvendelse om besøg af Lovudvalget fra Inatsisartut (Grønlands Landsting)
1999100_0004.png
unioqqutitsinermut siusinnerusukkut eqqartuunneqarsimanersoq eqqumaffigissallugu immaqa
tunngavissaqarsinnaavoq.
Maannakkulli pinerluuteqarsimasunik nalunaarsuiffik pillugu nalunaarutip ilusilerneqarsimanera
malillugu 15-18-inik ukiullit inunnit paarsisiminnit kinguaassiuutitigut atornerlunneqarsinnaanermut
illersorneqarnissaat
pinerluuteqarsimannginnermik uppernarsaatit ”nalinginnaasut” pillugit
maleruagassat malillugit taamaallaat pisinnaavoq.
Atorfinni aalajangersimasuni il.il. atorfinitsitsinermi atugassatut pinerluuteqarsimannginnermik
uppernarsaammik immikkut ittumik pineqartup akuersitinneratigut pisortani oqartussaasut
maleruagassat
taakku
malillugit
pissarsiniarsinnaapput.
Pinerluuteqarsimannginnermik
uppernarsaatip taassuma imarissavai danskit pillaasarnermut inatsisaannik (aammalu nunatsinni
pinerluttulerinermi inatsimmik) unioqqutitsinermi atugassarititaasut malillugit eqqartuussutit,
akiliisitaanerit aammalu unnerluussutit taamaatiinnarneri pillugit paasissutissat. Aammattaaq
taassuma imarai eqqartuunneqarnikkut kiffaanngissusiiagaanermik pineqaatissiisoqarluni
imaluunniit piginnaatitaaffinnik, assersuutigalugu biilersinnaatitaanermik arsaarinnittoqarluni
inatsimmik allamik unioqqutitsinerit pillugit aalajangiinerit. Paasissutissat pineqaatissiissutip
naammassineqarneranit pinerluuteqarsimannginnermut uppernarsaammi takuneqarsinnaanerat
ukiuni qulini atuutissaaq.
Pinerluuteqarsimannginnermut uppernarsaammik taamaattumik pissarsiniarnissamut peqatigiiffiit
namminersortut
il.il.
periarfissaqanngillat.
Inuk
peqatigiiffiup
atorfinitsinniagaa
suliaqartinniagaaluunniit “namminerisamik pinerluuteqarsimannginnermut uppernarsaammik”
pissarsiniaqqullugu takutitseqqullugu peqatigiiffiup qinnuigisariaqarpaa.
Namminerisamik
pinerluuteqarsimannginnermut
uppernarsaatip
taamaallaat
imarai
pinerluttulerinermi inatsimmik / pillaasarnermut inatsimmik aammalu ikiaroornartut pillugit
inatsimmik
6
unioqqutitsinermi eqqartuussutit akiliisitsissutillu pillugit paasissutissat. Paasissutissat
namminerisamik pinerluuteqarsimannginnermut uppernarsaammi allassimasarput ukiuni marlunni-
tallimani
7
.
Taamaalilluni ullumikkut meeqqat tamarmik ukiui apeqqutaatinnagit paarsisorisaminnit
kinguaassiuutitigut
atornerlunneqarnissamut
assigiimmik
illersorneqarnissaannut
periarfissaqanngilaq. 15-it 18-illu akornannik ukiullit illersorneqarnissaat taamaallaat
pinerluuteqarsimannginnermut uppernarsaatini pisortatigoortuni namminerisanilu maleruagassat,
meeqqanik
pinerliisimannginnermut
uppernarsaatini
maleruagassanut
naleqqiullugit
malunnaatilimmik sunniuteqannginnerusumik illersuisut malillugit pisinnaavoq.
Naluneqanngitsutut Inatsisinut Ataatsimiititaliap isumaa malillugu meeqqat tamarluinnarmik inunnit
paarsisussanngortitaasunit
kinguaassiuutitigut
atornerlunneqarnissamut
inuiaqatigiinnit
6
Kiisalu palleeqqusinnginneq, sumiiffimmeeqqusinnginneq peersitaanerlu pillugit inatsit. Inatsit Kalaallit Nunaannut
atuutinngilaq.
7
Inaarutaasumik aalajangiisoqarnerani ukiut marluk kingorna akileeqqusissutit peerneqartarput. Eqqartuussutit allat
inaarutaasumik aalajangiinermit ukiut pingasut qaangiunneranni
–
taamaattorli
paarnaarussivimmiittussanngortitaanerup/pinerluuteqarsimasunut inissiisarfimmiittussanngortitaanerup
naammassineqarnerata kingorna aatsaat ukiut tallimat qaangiunneranni.
 REU, Alm.del - 2018-19 (1. samling) - Bilag 133: Henvendelse om besøg af Lovudvalget fra Inatsisartut (Grønlands Landsting)
sapinngisamik illersorneqartariaqarput
–
tamatumani aamma meeqqat 15-it 18-illu akornannik
ukiullit.
Pinerluuteqarsimasunik nalunaarsuiffik pillugu nalunaarutip maannakkut ilusilerneqarsimanera
malillugu meeqqanik pinerliisimannginnermut uppernarsaatinik pissarsiniarnissamut
pisussaaffinnik oqartussaasunut, suliffeqarfinnut, atuarfinnut/ilinniarfinnut peqatigiiffinnullu
assigiinngitsunut arlalinnut atuuttunik annertusaanissamut Kalaallit Nunaanni Namminersorlutik
Oqartussat mattunneqarsimapput (taamaalillugu pisussaaffik sulisussanik atorfinitsitsinnginnermi
suliaqartitsinnginnermiluunniit pineqartut taakku suliamik ingerlatsinerminni meeqqanik 15-it
inorlugit ukiulinnik toqqaannartumik attaveqartassappata aamma atuuttussanngorlugu).
Ajornartorsiutip taassuma Folketingip retsudvalgianit (inatsisinut
eqqumaffigineqarnissaa Inatsisinut Ataatsimiititaliamit kissaatigineqarpoq.
ataatsimiititaliaanit)